Kripto Para Nedir?

Kripto para nedir sorusu son günlerde gerek sanal ortamda gerekse gerçek hayatta sıklıkla sorulmaya başlanmıştır.  Kripto para, her türlü takas işlemlerinde rahatlıkla kullanılabilen, dijital ortamda üretilmiş ve şifrelenmiş sanal para birimi olarak tanımlanabilir. Kimileri kripto parayı geleceğin para birimi olarak da tanımlamaktadır.  

Kripto para birimleri gün geçtikçe yaygınlaşmakta ve bilinirliğini arttırmaktadır. Devlet yönetimlerinden küresel şirketlere kadar çok geniş bir çevrede yankı bulmasına rağmen hala hakkında en çok araştırma yapılan olguların başında gelmektedir. Kripto para ile gerçekleşecek bir takas işlemi için kriptografi kullanılır ve herhangi bir fiziki karşılığı bulunmamaktadır.

Kripto para aslında bizlere çok yabancı bir kavram değildir. Kullanılan banka ve kredi kartları da bir çeşit kripto para olarak tanımlanabilir. Aynı şekilde banka işlemlerinde kullandığımız EFT ve havale hareketleri de kripto para kullanımına bir örnek olarak gösterilmesi mümkündür.  Zira bu kullanımlar sonucunda fiziki bir hareket gerçekleşmez, sistemsel olarak veri değişikliklerinden ibarettir. Kripto paralar da benzer mantıkta çalışmakta fakat herhangi bir devlet otoritesi ya da finansal sisteme bağlı olmadan (decentralized) hareket etmektedir. Bu da sistemin kendi kendini kontrol etmesi ve daha güvenli olmasını sağlamaktadır. 

Kriptoloji Nedir?

Kriptoloji, verilerin belli bir sistem içerisinde şifrelenmesidir.  Dijital ortam üzerinde oluşturulan şifrelerin çözümlenmesi yolu ile transfer edilen kripto paraların şifrelenmesinde hash fonksiyonuna benzer algoritmalar kullanılır.

Kripto Paraların Tarihi

Teknolojik gelişmelerin olağanüstü düzeye ulaştığı 90’lı yıllardan itibaren dijital para birimi oluşturmak amacıyla girişimler olmuştur. Bunların başında gelen Flooz, Beenz ve DigiCash gibi sistemler kötü niyet, finansal sıkıntılar ve benzeri sorunlardan dolayı başarılı olamamışlardır. Yaşanan tecrübeler daha güvenilir ve üçüncü bir elden düzenlenen bir sistem gerektiği yaklaşımını geliştirmiştir.

Tarihteki ilk kripto para olan Bitcoin’in çıkış tarihi 2009’dur. Kod adı Satoshi Nakamoto olan kişi ve ya kişilerce geliştirilen Bitcoin’in geliştiricilerinin kim ya da kimler olduğu belli değildir. Açık kaynak kodlu yazılım olarak paylaşılan Bitcoin uçtan uca şifreli dosya paylaşım platformları benzeri bir platform üzerinde ilerlemektedir.

Kripto Paraların Güvenliği

Mevcut ödeme sistemlerinin yaşadığı en büyük sorunların başında dijital paraların iki kere harcanması riski gelmektedir. Bu riski önlemek için başvurulan geleneksel yöntem, piyasada görülen işlemleri kayıt altına alan bir otoritenin (bankalar) varlığıdır. Ancak bu yöntem bankanın aynı zamanda bütün sermayeyi kontrol eden bir otorite olarak da karşımıza çıkması sonucunu doğurmaktadır.

Fakat merkezîleştirilmemiş yani dağıtık bir ağ olan Bitcoin üzerinde işlemin gerçekleştirilebilmesi için sistemin her parçasının onayına ihtiyaç vardır ki bu en üst seviyede güvenlik anlamına gelir. Bitcoin ile gerçekleşecek herhangi bir takas blockchain aracılığıyla yapılmaktadır ve bu da her işlemin herkes tarafından bilinmesini gerektirir.

Transfer işlemlerinin tamamı her iki tarafın cüzdan adresleri kullanılarak ve tüm transfer bilgileri ile birlikte gerçekleşmektedir. Gerek takas gerekse gönderi işlemi önce gönderenin onayı sonra da sistem onayına ihtiyaç duymaktadır.  Onaylama işlemi ancak Bitcoin madencileri tarafından çözülecek kriptografik bir bulmaca ile gerçekleşebilmektedir. Bir işlemin onayından sonra geri dönülmesi mümkün değildir. Kripto paraların güvenliğinde en ciddi risk hacklenme ve siber saldırılardır.

Kripto Para Nasıl Üretiliyor? Kripto Para Madenciliği Nedir?

Kripto para üretimi tıpkı kripto paraların kendisi gibi dağıtık bir sistem aracılığı ile yani kullanıcı kaynaklıdır. Kripto paraların üretimi sınırlıdır yani üretim arttıkça çözülmesi gereken işlemler zorlaşmaktadır.  

Kripto para üretimi fiziki olmayan bir nevi madencilik yoluyla gerçekleşmektedir ve buna kripto para madenciliği denir. Matematiksel problemlerin çözümün dayalı işlemler olan kripto para madenciliği  yeterli işlemci ve internet bağlantısına sahip herkes tarafından herhangi biri tarafından görevlendirme ya da izin alınmadan yapılabilmektedir.

Kripto Para Yasal Mıdır?

Kripto paraların işlem görmesi ülkeden ülkeye değişiklik göstermektedir. Bazı ülkeler kripto paralarla işlem yapmayı yasaklarken bazı ülkelerde ise kripto para kullanımına ve ticaretine açık izin verilmektedir. Bir kısım ülkelerde ise kripto paraların durumu belirsizdir.

“Bitcoin yasal mı?” sorusu teknolojiye meraklı birçok yatırımcı tarafından sıkça sorulan soruların başında gelmektedir. Türkiye Cumhuriyeti yasaları henüz Bitcoin ile ilgili ne sınırlama ne de bir yasal düzenleme getirmiş değildir. Bu nedenle ne Bitcoin ne de diğer kripto paralarla ilgili işlem yapmaktan ya da cüzdanınızda bulundurmaktan dolayı herhangi bir ceza almanız mümkün değildir. 

Madencilik Yapmak Yasal Mıdır?

Bitcoin madenciliği yapmak tıpkı Bitcoin bulundurmak ya da ticaretini yapmak gibi herhangi bir suç teşkil etmez.

Kripto Paradan Kazancınız Vergilendirilebilir Mi?

Vergi dairesi tarafından hesabınız üzerinde gerçekleşen para trafiği tespit edilirse sizden vergi talep edilebilmektedir.  Bitcoin üzerinden elde ettiğiniz kazancınız Maliye tarafından sorgulandığı takdirde, geliri kripto paralar aracılığı ile elde ettiğinizi rahatlıkla belirtebilir ve hesap dökümlerinizi ibraz etmeniz mümkündür.

Kripto Paraların Avantajları Nelerdir?

Herhangi bir yasal otoriteye (merkez bankası gibi) bağlı olmamasından dolayı ülkelerin içinde bulunduğu şartlar yatırımcısını etkilememektedir. Bu nedenle kripto para hesabınızın dondurulması, el konulması gibi riskler mevcut değildir.